قدمت شهر نجف آباد

قدمت شهر نجف آباد

موقعیت جغرافیایی
آب و هوا
نجف آباد در دشتی با آب و هوای معتدل و نسبتاً خشک قرار گرفته است. میانگین بارش سالیانه در آن ۱۲۰ میلیمتر بوده که بیشتر در فصل‌های سرد انجام می‌گیرد. از جوی دارای حداکثر مطلق درجه حرارت ۳۸ درجه و حداقل مطلق ۵/۹ درجه و متوسط درجه حرارت در سال برابر ۸/۱۵ درجه می‌باشد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۶۰۰ متر است.

منابع آبی
این شهرستان دارای منابع آب سطحی و منابع آب زیر زمینی است عمده‌ترین منابع آب سطحی شهرستان رودخانه چشمه مرغاب، رودخانه خشک رود و دریاچه سد زاینده رود بوده و مهمترین منابع آب زیر زمینی آن نیز چاه‌ها، قناتها و چشمه‌ها می‌باشند.

تقسیمات کشوری
شهرها
نجف آباد
گلدشت
کهریزسنگ
جوزدان
دهق
علویجه
بخش ها: مرکزی – مهردشت
دهستان‌ها
صفائیه
صادقیه
جوزدان
حسین آباد
اشن
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان نجف‌آباد در سال ۱۳۹۰ برابر با ۳۰۰٬۲۸۸ نفر بوده‌است که از این میان ۱۵۲۲۴۶ نفر مرد و ۱۴۸۰۴۲ نفر زن بوده‌اند. این شهرستان ۸۷۴۸۱ خانوار دارد.

زبان
مردم نجف آباد به زبان پارسی با گویش نجف آبادی سخن می‌گویند.

جاذبه‌های گردشگری
پنگ خانه (جعفرآباد)
برج های کبوترخانه‌ خارون (ارگ شیخ بهائی)
برج های کبوترخانه‌ صفا
عصارخانه بزرگ (عصارخانه آقا)
عصارخانه زمانیان
کاروانسرای حاج حیدر جانی
کاروانسرای قمیشلو
حوزه علمیه الحجه (مدرسه شیخ ابراهیم ریاضی)
حمام اخوت
زورخانه بهرام
قلقله علی‌آباد
خانه تاریخی مهر پرور (موزه مردم شناسی)
خانه تاریخی لطفی
خانه تاریخی نوریان (مکتب خانه خواجه نصیر)
صنایع
گیوه دوزی (گیوه ملکی)
تخت کشی
قالی بافی
چاقو سازی
کشاورزی (بادام و انار)
سبد بافی (لوده بافی)
نمد مالی
قفل سازی
دامپروری
دامپروری
صنعت دامپروری از دیر باز در این شهرستان مورد توجه اهالی و ساکنان قرار داشته است. یکی از این موارد پرورش و تولید شتر مرغ می‌باشد. نجف آباد به دلیل موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی یکی از بهترین مناطق در کشور جهت پروش این گونه از طیور می باشدکه البته در سالهای اخیر رونق خوبی داشته است.

قدمت شهر نجف آباد

پیشینه تاریخی
نجف‌آباد قدیمی‌ترین شهر جدید ایران
این شهر در زمان شاه عباس صفوی در ۲۵ کیلومتری غرب شهر اصفهان بنا شده‌است. در دوره حکومت شاه عباس صفوی در حدود سال ۱۰۲۲ ه‍.ق مقداری هدایا و نذورات و جواهرات و پول نقد که بار چندین شتر بود از طرف شاه عباس برای حرم علی بن ابی‌طالب به نجف فرستاده شد. (که بالغ بر سیصد من موم زرد، کافور، مقداری فتیله عنبری و مروارید دریایی بود) قافله شتران در این سرزمین بازایستادند و تلاش شتربانان برای حرکت دادن شتران به جایی نرسید. خبر به شیخ بهایی رسید. شیخ در ردی فرمودند”دیشب در عالم رؤیا شاه نجف را زیارت کردم. فرمودند شتران را برهانید و بارشان را به صرف آباد کردن این محل مصرف کنید که اصلح همین است. ” این سخن شیخ مورد تأیید پادشاه قرار گرفت. شرح حال این داستان را نویسنده توانا ابوالقاسم پاینده در کتاب قدمگاه خود به زیبایی بیان می‌دارند:

“بیرون شهر معجزه رخ داده بود، چند شتر که با بارهای سنگین از سکه‌های نقره شاه عباس، به راه نجف می‌رفت، پنج فرسنگی پایتخت (اصفهان) در یک دره وسیع ریگی و میان دو رشته کوه، خفتند و دیگر برنخاستند. تلاش شتربانان بی اثر بود. یک روز و دوروز گذشت. شتران هنوز خفته بودند. کاروانسالار درمانده شد و به پایتخت خبر داد. همان شب شیخ بهایی مشاور و محرم شاه امام خفته در نجف را به خواب دید که فرمود شتران را رها کنید و اموال را همان جا صرف کنید که صلاح کار همین است؛ و بنایی به نام من بسازید که چنین خواسته‌ام. اراده امام انجام شد. آب آنجا نبود. از راه دور آوردند. درآن ریگزار بناء و صحن و ضریح و گنبدی ساختند با دو باغ در دو سو”
به عقیده عده‌ای اسم اصلی نجف‌آباد «ده نان» یا «دهان» بوده‌است که مقصود از نان «نون» می‌باشد؛ و ابوالقاسم پاینده دیار نون را بر این شهر برگزیده‌است.

ساکنین اولیه شهر
عوامل متعددی در هسته اولیه سکونت در این محل نقش داشتند:

سیاسی: شاه عباس صفوی در سال ۹۹۶ه‍.ق با مساعدت روسای ایل اوستاجلو و ایل شاملو روی کار آمد. شورش‌هایی که از قبل از روی کار آمدن شاه عباس شروع شده بود هنوز ادامه داشت. شاه عباس از همان آغاز برآن شد تا با سرکوب شورش‌های به پاخاسته قدرت خویش را تثبیت کند. وی در سال ۱۰۰۷ه‍.ق اصفهان را به پایتختی انتخاب کرد و سعی کرد با تحت فشار قراردادن نیروهای شورشی و متلاشی ساختن هسته‌های طغیانی آنها را نابود کند یا تبعید نماید. وی در این راستا در سال۱۰۱۴ه‍.ق حدود هفتاد هزار ارمنی و آذربایجانی را به مرکز ایران تبعید نمود. همچنین بسیاری را از گرجستان بیرون راند و در حوالی اصفهان و مازندران اسکان داد. اسکان مخالفان در اطراف پایتخت امکان کنترل بیشتر را به قدرت مرکزی می‌داد. بسیاری از مخالفان شهرهای دیگر هم به این شهر تبعید شدند.
جغرافیایی: نزدیکی نجف‌آباد با اصفهان و قرار داشتن بر سر مسیر خوزستان و عراق
نظامی: شاه عباس این مکان را قورخانه (مرکز اسلحه) و محل سکونت کارگران اسلحه‌سازی قرار داد. به همین جهت احتمال دارد صنعت چاقو سازی و زودپزسازی و همچنین کارد و چنگال‌سازی در نجف‌آباد از بقایای همان دوران باشد.
نجف‌آباد پیش از صفویه
در خصوص ساکنان نخستین شهر گفته شده‌است که پیش از بنای آن عده از زرتشتیان در کوه‌های شمالی شهر ساکن بودند؛ و این محل پس از آنکه دولت اسلامی برقرار شد برای مدتی پایگاه گبران گردید.
نجف‌آباد قطعه زمینی گسترده با دو رشته کوه موازی در شمال و یک رشته از کوهپایه‌های زاگرس در جنوب، دشت گسترده‌ای را تشکیل می‌داده که عده‌ای از زرتشتیان چادرنشین از فلات مرکزی ایران (یزد) در آغاز در تابستان با کوچ خود به این مکان حیواناتشان را در کوهپایه‌های شمالی می‌چراندند و تا پاییز در این‌جا می‌ماندند؛ ولی پس از مدتی رنج رفت‌وآمد همه ساله آنها را وادار به اسکان در این دشت کرد. اینان در کوهپایه‌های شمالی ساکن شدند و از چشمه‌سارهای آن برای استفاده خود و حیواناتشان بهره می‌بردند. چون تابستان‌ها دچار کم‌آبی شدند به فکر حفر قنات و تأمین آب دائمی برای خود افتادند.

قدمت شهر نجف آباد

نجف‌آباد از نظر جهانگردان
“شاه عباس و طراح اصلی آن شیخ بهایی با ایجاد شبکه کامل آبیاری و ارتباطی و بنیان نهادن شهری بازرگانی و پررونق در ۲۵ کیلومتری غرب اصفهان برای تهیه آذوقه پایتخت، زیر بنایی اساسی بنا کرده‌است. راجر سیوری
در کتاب روح ملت‌ها در مورد بی نظمی حاکم بر اصول شهر سازی ایران می‌نویسد”فقط شهر نجف‌آباد را از این قانون مستثنی دیدم، اول دفعه که آن جا رفتم تصور کردم شهر قدیم را یک‌سره کوبیده‌اند و خیابان‌بندی و کوچه‌سازی را از نو پایه‌ریزی کرده‌اند ولی متوجه شدم معماری نجف‌آباد از ابتدا همین‌گونه شکل گرفته‌است. مساجد و میدان‌های نجف‌آباد تنها محلی است که با فکر نادر به وجود آمده‌است و دارای نظم و قاعده‌ای است. آندره زیگفرید
در این شهر به کوچه‌های بن‌بستی برنمی‌خوریم. (قدیم) هر نوع جنس و متاعی آماده و مهیا است. به شکلی که به هیچ عنوان به اصفهان حاجتی نیست.
از شهر اصفهان تا انتهای آن ۳ فرسخ است و تا خود قصبه ۴ فرسخ می‌باشد؛ که شرق آن بلوک ماربین و مغربش بلوک کرون و جنوب آن لنجان و شمالش نیز ماربین است. طول اراضی آن از مشرق به مغرب زیاده از ۳ فرسخ می‌باشد و متصل به کروند است. سلاطین صفوی از ابتدای آن به طرف طول، خیابانی طرح انداخته‌اند به مثال چهارباغ و در دوطرف اشجار چنار کاشته‌اند و هر دو جانب، باغات انداخته به‌غایت زیبا ساخته‌اند. اگر چه اکثر آن خراب گشته و ضایع گردیده‌است معذالک هنوز شکوه و صفای آن، خود حکایت بزرگی بانی را می‌رساند.
قصبه (روستا) ایست خجسته بنیان، آبش از کاریز و هوایش فرح‌انگیز، باغاتش فراوان واز ۴طرف، آنجا زیاده از یک فرسخ خیابان کشیده و درخت چنار و اشجار میوه دار درآن خیابان نشانیده‌اند. راقم چند روز درآن جا بود و با خلقش مجالست نمود، عموماً از فسق و فجور دور و از معاصی مشهور مهجور هستند. زین العابدین شیروانی
باغ‌های نجف‌آباد به قدری وسیع هستند که ما در مدت ۳ ربع ساعت در کوچه باغ‌های این شهر با اسب‌های خود می‌تاختیم تا بالاخره به خیابان و بازار رسیدیم. هنریش بروگش

قدمت شهر نجف آباد

کبوترخانه‌های نجف‌آباد
نجف‌آباد را شهر کبوتران و کبوترخانه‌ها می‌گفتند. هر مسافری که قصد سفر به این شهر را داشت از پرواز کبوتران بی‌شماری که در بالای آن پرسه می‌زدند، می‌فهمید که به نجف‌آباد نزدیک شده‌است. اما امروز کبوتران لانه‌های خود را در این شهر تاریخی از دست داده‌اند و به لانه‌های باقی‌مانده که برخی از آنها در حال تخریبند برنمی‌گردند. کبوترخانه‌های نجفآباد بخشی از هویت فراموش شده این شهرند. این هویت ریشه در صنعت کشاورزی این شهر داشته. نجف آباد به دلیل اینکه یکی از باغ شهرهای بزرگ ایران بوده جهت تولید محصولات کشاورزی نیاز به کود داشته که توسط همین کبوتر خانه‌ها تولید می‌شده‌است. بصورتی که هر برج بطور متوسط سالانه ۶ الی ۷ تن کود (ذل کبوتر) تولید می‌نموده. شهرهای تهران، کاشان، همدان، شیراز، خوزستان، اصفهان، مشهد، قم و تبریز از عمده شهرهای پرورش کبوتر در ایران هستند. فرد ریچاردز، جهانگرد و پژوهشگر انگلیسی دربارهٔ کبوترخانه‌های استان اصفهان چنین می‌گوید: «یکی از برجسته‌ترین و شگفت‌انگیزترین چیزها، در حول و حوش اصفهان برج‌های گرد و بلندی است که قسمت فوقانی آنها دارای طرح‌های زیبا و دل‌انگیزی است. اینها شبیه برج‌های گرد قصرهای قرون وسطی انگلستان هستند؛ با این تفاوت که در بالای آنها اغلب دو یا سه برج یا مناره مشابه دیده می‌شود که به ترتیب هریک از دیگری کوچکتر می‌شود و اندازه مرتفع‌ترین آنها به شصت یا هفتاد پا می‌رسد. مادام دیولافوا که به همراهی شوهرش مارسل در زمان سلطنت ناصرالدین شاه از نواحی مختلف ایران دیدن کرده‌است دربارهٔ علت ایجاد کبوترخانه می‌نویسد: «طریقه دیگری هم برای فراهم کردن کود هست. مالکین در اطراف شهر اصفهان در دهکده‌ها برج‌های بزرگ و متعددی برای کبوتران صحرایی ساخته‌اند. کبوتر به‌قدری در اصفهان و شهرهای اطراف آن زیاد است که شخص تازه‌وارد تصور می‌کند که تمام اهالی از گوشت کبوتر تغذیه می‌کنند، ولی اینطور نیست. این حیوان دعوت شده‌است که اجتماعی تشکیل دهد و بیشتر در برج بماند و فضولاتی در آن بریزد و فضله کبوتر چون با خاک خرابه‌ها مخلوط شود برای پرورش خربزه و هندوانه معروف اصفهان مناسب است.»

قدمت شهر نجف آباد

ارگ شیخ بهایی

ارگ شیخ بهایی در شهرستان نجف‌آباد واقع است. این ارگ از ۷ برج کبوتر خانه تشکیل شده‌است. این برج‌ها جز آثار نادر کشور می‌باشد و همانند این برج‌ها را تنها در شهر تبریز می‌توان دید و این به علت تعداد برج‌های آن می‌باشد، و طرح‌هایی برای احیاء این برج‌ها در دست اجرا می‌باشد. اولین طرح گردشگری نجف‌آباد معروف به هفت برج و به نام طرح گردشگری ارگ شیخ بهایی به همت شهرداری نجف‌آباد بازسازی شده‌است.

انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
انقلاب اسلامی
نجف‌آباد از جمله شهرهایی بود که که در پیروزی انقلاب اسلامی نقشی پیشگام داشت. به همین جهت به دنبال مبارزات، تظاهرات و اعتراضات گسترده‌ای که به وسیله قشرها مختلف صورت گرفت رژیم شاه ناتوان شد و بعد از اصفهان در نجف‌آباد توسط سرلشکر ناجی حکومت نظامی برقرار شد

دفاع مقدس
نجف آباد با دوهزار و سی و صد و هفتاد و هفت شهید در دوران جنگ ایران و عراق،از نظر سرانه شهدا بیشترین آمار را در استان اصفهان و کشور به خود اختصاص داده‌است.

دانشگاه‌های نجف آباد
دانشگاه آزاد اسلامی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد یکی از بزرگترین و معتبرترین مراکز آموزش عالی کشور می‌باشد. در این دانشگاه حدود ۳۲۰۰۰ دانشجو در ۱۸۴ رشته و ۱۲ دانشکده و در مقاطع کاردانی تا دکترا حرفه‌ای و تخصصی درحال تحصیل هستند.

انتهای پیام / ۱۳۸